Opština Surdulica

Stanovništvo i domaćinstva opštine Surdulica od 1948-2011. prema popisima, kretali su se na sledeći način:

Za razliku od mnogih opština u Srbiji, stanovništvo opštine Surdulice je već od 1953. počelo da opada, bez obzira na razvoj industrije i drugih privrednih delatnosti, očito kao posledica nedostatka državne razvojne demografske politike u cilju zaštite teritorije. Opadanje stanivništva opštine posebno je dramatično u prigraničnom delu opštine prema Bugarskoj, pa se očekuje da će država morati da preduzme posebne podsticajne mere za sprečavanje depopulacije prigraničnih krajeva. Posebno je negativno što je počela depopulacija i u samom gradskom naselju Surdulici u periodu između 1991 — 2002, i pored priliva jednog broja izbeglih i prognanih lica sa prostora bivše Jugoslavije. Inače, učešće grada u stanovništvu Opštine ubrzano je raslo od 1948. kada je iznosilo 8,9% do 1991. sa 45,6% i dalje, ali sa blagim porastom od 46,4% u 2002. g. Ovaj trend je nastavljen, u 2011. godini, broj stanovnika koji žive u gradskom naselju je veći od broja stanovnika u selima. U posmatranom periodu, od 1953. do 2011. godine, stanovništvo sela drastično je smanjeno – za 22.103 lica, te u 2011. u selima je živelo svega 9.443 stanovnika.

Navedene činjenice ukazuju na probleme dosadašnjeg demografskog razvoja što optertećuje ukupan razvoj opštine i može u budućnosti predstavljati značajan ograničavajući faktor daljeg razvoja. Da bi opština Surdulica poboljšala demografsku sliku neophodno je da se odmah pristupi zaustavljanju unutrašnjih i spoljašnjih migracija stanovništva, stvaranju uslova za zaustavljanje pražnjenja rubnih delova opštine (planinskog i pograničnog područja), očuvanju demografskog potencijala i povećanje broja stalnih stanovnika na atraktivnim turističkim lokalitetima i oživljavanju prirodnog priraštaja i regeneraciji stanovništva - stvaranje uslova za povratak odseljenih kroz odgovarajuće aktivnosti i projekte.

Brojnost stanovništva po nacionalnoj pripadnosti, po Popisu stanovništva iz 2011.g. (16 233 Srba od toga 8254 žena i 7979 muškaraca; 734 Bugara od toga 346 žena i 388 muškaraca, 2 631 Roma od toga 1299 žena i 1332 muškaraca i 721 ostalih od toga 370 žena i 351 muškarac) opštinu Surdulica svrstava u kategoriju multietničkih sredina, što predstavlja prednost u odnosu na druge opštine u okruženju, jer su međunacionalni odnosi na vrlo dobrom nivou i bez ikakvih konflikata. 

U odnosu na rezultate popisa iz 2002.g., neznatno je smanjeno učešće srpskog i bugarskog stanovništva a povećan udeo romskog na oko 13 % u ukupnom stanovništvu.

Pripadnici/ce romske populacije uglavnom žive u naseljima Surdulica, Jelašnica, Binovce, Zagužanje, Masurica i Božica, gde uglavnom predstavljaju starosedelačko stanovništvo. Položaj pripadnika/ca romske populacije, s obzirom na njihov tradicionalni način života, još uvek nije na zavidnom nivou tj. u lošijem je stanju u odnosu na druge.

Loš položaj u društvu je izražen po pitanjima stanovanja, obrazovanja, zapošljavanja, zdravstva, životne sredine, kulture i informisanja a proističe iz nedovoljne zainteresovanosti samih pripadnika ove populacije da se uključe u savremene tokove života i rada u opštini Surdulica. U cilju unapređenja položaja Roma u opštini Surdulica, potrebno je uložiti dodatne napore po svim navedenim pitanjima, u skladu sa preporukama Vlade RS iz Strategije za unapređivanje položaja Roma u Srbiji.

U nastupajućem periodu kroz strateške aktivnosti na realizaciji opštih i specifičnih ciljeva u konkretnim projektima, uz pomoć državne i lokalne administracije, insistiraće se na neposrednom uključivanju romske populacije, preko NVO, udruženja, mesnih zajednica i svih oblika organizovanja u sredinama gde žive.