Opština Surdulica

U središnjoj Srbiji prosečno 1,4 naselja gravitira jednoj osnovnoj školi, pri čemu su uzeta u obzir i isturena odeljenja do 4 razreda OŠ. Prosečno 193 učenika pohađa 1 školu u Srbiji. U opštini Surdulica ima veliki broj isturenih odeljenja OŠ od kojih mnoga nisu u funkciji, tj. gase se, dok je broj matičnih osnovnih škola mnogo manji (svega 7).

Stoga je i slika o opremljenosti područja opštine osnovnim školama bitno različita ako posmatramo samo matične, odnosno i isturena odeljenja. U prvom slučaju, mreža je veoma svedena i ima 5,85 naselja po jednoj OŠ, što je znatno ispod proseka Srbije ali istovremeno 322 učenika po školi, što se može smatrati racionalnom organizacijom.

Osnovne škole po naseljima

Ako uzmemo u obzir i isturena odeljenja, (od kojih je 10 ugašeno ili se gasi) onda mreža deluje razvijenija jer 1,46 naselja gravitira jednom punktu OŠ (što je približno nivo republičkog proseka), ali je istovremeno prosečan broj učenika po OŠ veoma mali (78 uč./po OŠ) i daleko ispod granice racionalne i ekonomski opravdane organizacije. Regionalno okruženje ima slične karakteristike razvijenosti mreže objekata osnovnog obrazovanja kao što je u opštini Surdulica.

Zastupljenost objekata osnovnog obrazovanja  

Smanjenje broja dece u pojedinim naseljima uslovilo je gašenje nekoliko četvorogodišnjih odeljenja: u Rđavici, Stajkovcu, Novom Selu, Romanovcima, zaseocima Dejanovu, Zlatanovu, potom u Draincima, Kostruševcu i Suhom dolu, a to je perspektiva i u Toplom Dolu.

Istovremeno, u nekim naseljima ima nedovoljan broj dece za racionalnu organizaciju osmogodišnjeg programa (osmogodišnje škole u Klisuri i Božici imaju manje od 30 učenika), dok istovremeno ima naselja koja imaju relativan demografski potencijal (prema ukupnom broju stanovnika, i ciljnim starosnim grupama), no u njima nisu organizovane ni četvorogodišnje škole (Donje Romanovce ima 509 stan, a ima 63 dece do 14 god.; Dugojnica ima 33 dece uzrasta do 14 god.; Zagužanje ima 890 stanovnika, a 150 dece uzrasta do 14god.).

Potom, Masurica ima samo područnu školu do 4 razreda OŠ, a ima 1245 stanovnika, odnosno 164 dece uzrasta do 14god. Slično je i sa Suvojnicom, koja ima područnu školu do 4 razreda OŠ, a ima 926 stanovnika, odnosno 87 dece uzrasta do 14god.

Plan razvoja mreže objekata obrazovanja mora se osloniti na sledeće ulazne elemente: demografski potencijal (veličinu ciljnih starosnih grupa i demografske trendove), veličinske kategorije naselja i njihovu poziciju u naseljskoj mreži i potencijal putne mreže na teritoriji opštine Surdulica. Ukupna veličina starosne grupacije od 0-7 god. za celu opštinu Surdulica je 2363 deteta, a od 7-14god. iznosi 2828 dece, što ukupno čini 5191 dete, odnosno 20,94% ukupnog broja stanovnika. Ovakav podatak ukazuje da je, uprkos situaciji u pojedinim naseljima, učešće mlade starosne grupe u ukupnoj populaciji značajno te da ovu činjenicu prilikom razmatranja mreže objekata obrazovanja treba uzeti u obzir.